Katecheta 10/2012

 
„Jakby to było pięknie, gdyby wszystkie polskie dzieci włączyły się w dzieło niesienia pomocy misjom i aby wśród dzieci rozpowszechnił się zwyczaj modlitwy, i codziennego ofiarowywania życia za misje”[1] – mówił Jan Paweł II podczas uroczystości Objawienia Pańskiego w 1984 roku. Do dziś rzesze animatorów misyjnych dokładają wszelkich starań, aby marzenie papieża Polaka doczekało się spełnienia. Misyjna troska nie jest obca również katechetom, którzy, dążąc do pełnej realizacji sześciu zadań katechezy wynikających z Dyrektorium ogólnego o katechizacji[2], nie mogą pominąć wprowadzenia do misji. Zarówno kalendarz liturgiczny, jak i podręczniki do nauki religii na różnych etapach edukacyjnych – w ślad za dokumentami programowymi – wskazują na liczne możliwości i na konieczność budzenia świadomości misyjnej dzieci. Nieocenioną pomoc w niesieniu Ewangelii na krańce świata świadczy Papieskie Dzieło Misyjne Dzieci (PDMD), udostępniając katechetom i animatorom książki, czasopisma, plakaty, obrazki i pocztówki, różańce misyjne oraz publikacje pomocnicze[3]. Wśród tych ostatnich warto zwrócić uwagę na tegoroczne misyjne materiały formacyjne dla dzieci, zatytułowane Z Maryją głosimy światu Jezusa.
Misyjna aktywność członków PDMD nie ustaje przez cały rok – poza kongresami (krajowymi i diecezjalnymi) oraz uprzywilejowanymi okresami w kalendarzu liturgicznym (Adwent, Kolędnicy Misyjni, Misyjny Dzień Dzieci, Wielki Post, Biały Tydzień), mali misjonarze podlegają ciągłej formacji. Podczas letniego wypoczynku uczestniczą w różnych formach misyjnych wakacji z Bogiem, natomiast w roku szkolnym spotykają się, by poszerzać wiedzę i pogłębiać własną wiarę, czego wyrazem jest jeszcze silniejsza chęć niesienia Jezusa rówieśnikom na całym świecie. Z Maryją głosimy światu Jezusa to materiały formacyjne dla dzieci na rok szkolny 2012/2013. Analogicznie do tego typu publikacji z lat poprzednich, zawierają propozycje czterech spotkań w każdym miesiącu – od września do czerwca. Poza nadrzędnym tematem całego cyklu, każdy miesiąc opatrzono osobnym hasłem. W bieżącym roku, aby ukazać rolę Maryi w życiu Jezusa i działalności misyjnej, są to hasła nawiązujące do wybranych tajemnic różańcowych: Z Maryją przyjmujemy Jezusa, Z Maryją niesiemy Jezusa, Z Maryją tulimy Jezusa, Z Maryją idziemy do świątyni, Z Maryją szukamy Jezusa, Z Maryją prosimy Jezusa, Z Maryją adorujemy Jezusa, Z Maryją trwamy przy Jezusie, Z Maryją wierzymy w Zmartwychwstałego Jezusa, Z Maryją troszczymy się o Kościół.
Formacja misyjna – prowadzona według tychże materiałów – ma niezmiernie szeroki zakres, w każdym miesiącu dokonuje się bowiem na czterech płaszczyznach (spotkanie formacyjne, poznajemy „Świat Misyjny”, spotkanie modlitewne, budowanie wspólnoty). Zespół autorów dołożył starań, by w każdym z wymienionych czterech wymiarów uwzględnić możliwości uczestników spotkań – nie brak więc metod aktywizujących, zabawowych, ciekawych opowiadań oraz innych sposobów pracy z dziećmi. Tego typu metody umiejętnie połączono z kształtowaniem świadomości misyjnej, bowiem w każdym miesiącu uczestnicy otrzymują do wykonania zadanie (odmówienie modlitwy – luty, maj; rachunek sumienia – styczeń; adoracja Najświętszego Sakramentu – marzec). Innym razem wykonanie zadania polega na życzliwym przywitaniu kogoś i nauczeniu się powitań w obcych językach (wrzesień), sprawieniu komuś radości (listopad), zaproszeniu na Mszę św. (grudzień), noszeniu krzyża lub medalika (kwiecień) bądź zabraniu ze sobą papierowego płomyka z zapisaną nazwą kraju misyjnego, objętego modlitwą (czerwiec). Na szczególne podkreślenie zasługuje Księga życia w tajemnicach, na którą składa się dziesięć kartek tematycznie związanych z omawianymi tajemnicami różańcowymi. Dzieci wykonują rysunki – kolorują ilustracje przedstawiające daną tajemnicę różańcową, a także dorysowują kolejną, będącą obrazem tejże tajemnicy we własnym życiu (bądź w życiu rodziny, parafii czy grupy koleżeńskiej itp.).
Istotnym walorem misyjnych materiałów formacyjnych Z Maryją głosimy światu Jezusa są liczne odniesienia biblijne. Omówiono wybraną na każdy miesiąc perykopę. Ponadto autorzy sugerują aktualizację słowa Bożego i jego egzystencjalną interpretację. Nie brak także wzorców osobowych, sylwetek tych, którzy swoim życiem potwierdzili wierność Chrystusowej nauce. W całym cyklu ukazanych zostało dziesięć różnych postaci, świadczących o wierze na różnych etapach życia Kościoła – począwszy od św. Andrzeja Apostoła aż po br. Marka Rybińskiego, który poniósł śmierć, głosząc Ewangelię w Tunezji w 2011 r. Uwzględniono również najmłodszych wyznawców Jezusa, takich jak Anna de Guigné czy Antonietta Meo.
Chociaż zasadniczym celem materiałów formacyjnych jest rozbudzanie w dzieciach świadomości misyjnej i zaangażowania na rzecz misji ad gentes, to jednak materiały formacyjne kształtują także umiejętność funkcjonowania i współdziałania z innymi, w czym są pomocne szczególnie propozycje z działu Budowanie wspólnoty. Chodzi zarówno o wspólnotę członków ogniska misyjnego, jak i lokalną wspólnotę parafialną, bowiem – jak podkreślają autorzy – „Spotkanie modlitewne i Budowanie wspólnoty są zachętą do wyjścia ku innym i czynnego udziału w życiu parafii”[4]. Udział ten polega m.in. na przygotowywaniu oprawy liturgicznej Mszy św. lub okresowych nabożeństw. Działalność ognisk PDMD ma także swój wymiar katechetyczny; dzieci wspiera się we wzrastaniu w wierze i życiu nią na co dzień. Tym samym wszelkie działania pozostają w ścisłym związku z nauczaniem papieskim i życiem Kościoła powszechnego w przeżywaniu zapowiedzianego Roku Wiary.
Nowością w tegorocznych misyjnych materiałach formacyjnych jest propozycja programu spotkań dla katechetów i animatorów, którzy zamierzają prowadzić ogniska misyjne w ramach tzw. „godzin karcianych”, czyli zajęć wynikających z Art. 42 pkt 2 ust. 2 Karty nauczyciela[5]. Sformułowano cele ogólne zajęć, podano przykładowe tematy i treści poszczególnych spotkań rozpisane na cały rok szkolny. Jak podkreślono, spotkania w szkole nie wykluczają działań w parafii, mogą natomiast wspierać organizację misyjnych festynów, loterii i innych przedsięwzięć lokalnej wspólnoty[6], ukierunkowanych na pomoc misjonarzom.
Z okazji 160-lecia PDMD Jan Paweł II przypominał małym misjonarzom: „Drodzy chłopcy i dziewczęta, działalność misyjna pomaga wam samym wzrastać w wierze i czyni was radosnymi uczniami Jezusa. Solidarność okazywana tym, którym się gorzej wiedzie, otwiera wasze serca na wielkie potrzeby ludzkości. W biednych, cierpiących niedostatek dzieciach możecie rozpoznać oblicze Jezusa”[7]. W równym stopniu słowa te można odnieść do animatorów i katechetów, odczytujących swoje misyjne zobowiązania z przyjętego niegdyś sakramentu chrztu świętego. Misyjne materiały formacyjne dla dzieci Z Maryją głosimy światu Jezusa stanowią ciekawą i wartościową pomoc dla wszystkich, którzy nie zamierzają poprzestać na przekazywaniu Dobrej Nowiny we własnej szkole czy parafii, lecz chcą, by słowo Boże dotarło na wszystkie kontynenty i przynosiło tam plon obfity.
 
 
Aneta Rayzacher-Majewska – dr katechetyki, adiunkt w Katedrze Katechetyki Fundamentalnej i Historii Katechezy UKSW, katechetka w Szkole Podstawowej nr 2 w Piastowie, rzeczoznawca ds. oceny programów nauczania religii i podręczników katechetycznych, autorka podręczników i pomocy katechetycznych.