Katecheta 6/2012

 

 

 

Pismo Święte jest księgą wiary Kościoła. Zgłębiane i wyjaśniane pod kierunkiem Urzędu Nauczycielskiego stanowi główne źródło życia i nauczania w Kościele. Sobór Watykański II w jednej ze swoich konstytucji stwierdza: „Niech przeto studium Pisma św. będzie jakby duszą świętej teologii. Tymże słowem Pisma św. żywi się również korzystnie i święcie się przez nie rozwija posługa słowa, czyli kaznodziejstwo, katecheza i wszelkie nauczanie chrześcijańskie, w którym homilia liturgiczna winna mieć szczególne miejsce”(KO 24). Wypełnianie tego polecenia napotyka niemałe trudności, co wynika z różnych przyczyn. Jeżeli trudności te rodzą się na gruncie teologii czy kaznodziejstwa, to z jeszcze większymi problemami musi uporać się katecheza biblijna.

Biblia jest wspólnym dziełem Boga i człowieka. Są w niej zawarte Boże słowa i czyny, jak również odpowiedź ludzi na zbawcze wezwanie. Biblia jest księgą o „historii Boga i człowieka”. Jeżeli teksty biblijne mają przekazywać orędzie zbawienia skierowane do współczesnego człowieka, nie mogą być powtarzane w swoim historycznym brzmieniu. Nie chodzi bowiem o to, jak pewne fakty zbawcze przekazał Autor natchniony; ważniejsze dla katechezy jest to, co Bóg przez natchnionego Autora chciał ludziom powiedzieć. Punktem wyjścia katechezy opartej na Biblii musi być więc refleksja nad słowem Bożym i uwzględnienie zasad dydaktyki oraz hermeneutyki biblijnej. Katecheza, chcąc być wierna Bogu i człowiekowi (CT 55), musi uwzględniać – z jednej strony – naturę Pisma Świętego, z drugiej natomiast poziom rozwojowy i psychiczny katechizowanych oraz warunki egzystencjalne, w których obecnie żyją.

Mówiąc o katechezie biblijnej, dotykamy kwestii właściwego odczytania posłannictwa Biblii i skutecznego jej przekazu. Problem ten staje się jeszcze bardziej wyraźny, jeśli weźmiemy pod uwagę dziecięcą katechezę biblijną.

Prezentowana pozycja książkowa nawiązuje do dydaktyki biblijnej, pokazuje relację: Pismo Święte a dziecko. Jakie metody przekazu treści Pisma Świętego, dostosowane do mentalności dzieci, należy wybierać, aby Biblia stała się dla nich księgą otwartą, księgą wiary i miejscem spotkania z Bogiem? Problem ten jest ważny, ponieważ już od najmłodszych lat, od najwcześniejszego dzieciństwa kształtuje się i rozwija wiara dziecka. Poziom i świadomość tej wiary w dużym stopniu zależą od przekazu treści biblijnych, obecnych na katechezie i w liturgii. „Oczywiście nawet w swym życiu codziennym dzieci nie zawsze rozumieją wszystko z tego, co przeżywają z dorosłymi, ale tym się nie zrażają. (...) Jednakże należy się obawiać szkody duchowej, jeśliby dzieci całymi latami natrafiały raz po raz w kościele na elementy mało zrozumiałe. Współczesna bowiem psychologia wykazała, jak głęboki wpływ na formację dzieci mają przeżycia religijne w okresie dzieciństwa i w początkowym okresie chłopięcym dzięki wyjątkowej chłonności religijnej, jaką się one odznaczają” (DMD 2). Chodzi o adaptację tekstów biblijnych do poziomu rozwojowego i percepcji dzieci oraz o metody, którymi można dotrzeć do Boga obecnego w Słowie.

Badania przeprowadzone na potrzeby omawianej publikacji pokazują, że konieczność adaptacji tekstów biblijnych do różnych poziomów rozwojowych dzieci podkreśla się nie tylko we współczesnych dokumentach Kościoła, że domagają się jej psychologowie czy bibliści, ale przede wszystkim same dzieci, które często nie rozumieją czytanych na katechezie i w Kościele tekstów. Stanu takiego nie można bagatelizować, ponieważ może on prowadzić – i często prowadzi – do nieporozumień, fałszywych wniosków, a w konsekwencji do religijnych i moralnych konfliktów.

We współczesnej dydaktyce biblijnej mówi się o kilku sposobach przystosowania tekstów Pisma Świętego do poziomu rozwojowego dzieci. W omawianej książce zostały zaprezentowane te, które występują w polskich podręcznikach katechetycznych: zasada dozowania i zasada gatunków literackich. Obie wypracowane przez biblistykę i katechetykę niemiecką.

Podejmując w pracy problem adaptacji tekstów biblijnych w podręcznikach dla dzieci, nie należy ograniczać się wyłącznie do badań historycznych czy współczesnych; należy otworzyć się na przyszłość. W rozprawie został podjęty także temat innych propozycji przystosowania Biblii do poziomu rozwojowego dzieci, mimo iż w polskich podręcznikach one nie występują. Mogą za to stanowić ważną i istotną wskazówkę co do kierunku rozwoju polskiej katechezy biblijnej.

 

 

Zamówienia: Księgarnia – ul. Modlińska 58, 53-152 Wrocław; tel. 71 361 57 89.