Katecheta 2/2015

 
Zauważając współczesną sytuację Kościoła, który potrzebuje nowej ewangelizacji, jednocześnie dostrzegając konieczność ponownej interpretacji Dobrej Nowiny, możemy skorzystać z metody narracyjnej, dzięki której orędzie biblijne staje się dialogiem, ułatwia współczesnemu czytelnikowi nie tylko poznanie prawdy, ale także zrozumienie tekstu w kontekście historycznym, a przede wszystkim w sytuacji egzystencjalnej człowieka.
Publikacja Katecheza misyjna w Ewangelii Łukasza i Dziejach Apostolskich. Biblijno- katechetyczne studium narracyjne w swej bogatej treści wyjaśnia nam, na czym polega wspomniana analiza narracyjna oraz dlaczego tak istotny jest jej powrót do współczesnej ewangelizacji i katechizacji, na przykładzie dzieła św. Łukasza, który opierając się nie tylko na wydarzeniach z życia Jezusa Chrystusa, ale też na doświadczeniach życiowych apostołów, zredagował całość dzieła. Po uważnej lekturze zarówno Ewangelii, jak i Dziejów Apostolskich można zauważyć, że nie stanowią one dokładnego powtórzenia wydarzeń, lecz przedstawiają historię po dokonaniu uprzedniej selekcji informacji oraz ich pedagogicznej i teologicznej interpretacji. Godna uwagi jest zaakcentowana przez autora informacja, iż Łukasz jako jedyny w Nowym Testamencie używa terminu „opowiadanie” oraz związanych z nim czasowników (np. obwieszczać, pouczać, instruować, uczyć, nauczać). Znamiennym terminem dla Łukaszowego dzieła jest również „głosić Ewangelię” – oznaczający radosne orędzie o zbawczym dziele Boga i o Jezusie Chrystusie. Zatem nieprzypadkowo dzieło Łukasza tak mocno rozpowszechniło się wśród tych, którzy żądali wyjaśnienia głoszonej prawdy i uzasadnienia jej niezawodności. Obraz posłannictwa apostołów oraz wiary w przemieniającą moc Ewangelii pozwala autorowi publikacji na przedstawienie narracyjnego dzieła Łukasza, również jako świadectwa misyjnego. Uważna lektura monografii pozwala nam dotrzeć do źródeł katechezy Kościoła czasów apostołów.
Przedstawiana publikacja została podzielona na pięć rozdziałów i liczy 224 strony. Część pierwsza, stanowiąca punkt wyjścia dzieła, zatytułowana Struktura i narracyjny charakter dzieła św. Łukasza, ukazuje podstawowe założenia dzieła Łukasza, opisuje jego strukturę oraz narracyjny charakter. W czterech kolejnych rozdziałach analizie poddane zostają katechezy: Jezusa, Piotra, Pawła i Łukasza. I tak w drugiej części, pt. Katecheza misyjna Jezusa według Łukasza, autor przypatruje się narracji Jezusa, która dąży przede wszystkim do wydarzeń paschalnych w Jerozolimie, akcentując tym samym scenę opisującą nakaz misyjny skierowany do apostołów. W rozdziale tym znajdziemy również teksty świadczące o treści misyjnego nauczania. Kolejna część nosi tytuł Łukaszowa wizja katechezy misyjnej Piotra. Szczegółowo omawia ona kazania misyjne św. Piotra, które wskazuje autor jako przykład świadectwa pierwszej ewangelizacji misyjnej. W przedostatnim rozdziale, pt. Łukaszowa wizja katechezy misyjnej Pawła, autor poddaje analizie nauczanie i działalność misyjną św. Pawła, pozwalając sobie również na jej porównanie z katechezami św. Piotra. Ostatnia część, zatytułowana Katecheza narracyjna Łukasza, poświęcona jest katechezie samego Łukasza, ukazując po raz drugi jej narracyjny charakter wykorzystany w misyjnej działalności. Trzy ostatnie rozdziały ukazują modele nauczania i wychowania w wierze, charakterystykę nauczającego oraz podstawowe tematy nauczania i formy, w jakich zostały one zrealizowane. Analiza narracyjna w doskonały sposób ukazała różnice w treściach, jak i wielorakie odcienie oraz akcenty głównego wątku w nauczaniu poszczególnych katechetów – świadków wydarzenia.
Niniejsza monografia może stać się doskonałym przewodnikiem dla katechetów, ale także dla wszystkich tych, którzy pragną dawać świadectwo wiary, przedstawia ona bowiem Jezusa jako wzór katechetów i pedagogów. Autor poświęca temu zagadnieniu wiele miejsca, opisując Jezusa jako Ewangelizatora, Nauczyciela i Mistrza oraz omawiając Jego pedagogię, składającą się przede wszystkim z dwóch działań: „czynić i nauczać”. Nade wszystko Jezusowe przepowiadanie oparte było na relacji mistrz – uczeń, o którą tak trudno we współczesnym świecie. Autor po ukazaniu fenomenu Jezusowej pedagogii pokazuje czytelnikowi jej owoce, którymi jest dalsze przepowiadanie apostołów. Autorytet Jezusa wprawiał w zdumienie i zachwyt, nie pozwalał na pozostanie obojętnym wobec tego, o czym usłyszano.
Biorąc pod uwagę złożoną problematykę niniejszego studium, autor zastosował różne metody badawcze, m.in. metodę narracyjną, w perspektywie katechetycznej i biblijnej, oraz metodę pastoralną, która stanowi syntezę badań empirycznych nauk edukacyjnych i historycznych z naukami teologicznymi. Niewątpliwym walorem recenzowanego dzieła jest dobrze sporządzona bibliografia oraz załączniki w postaci wykazu tabel i schematów. Konstrukcja publikacji jest przejrzysta dla czytelnika.
Prezentowana książka stanowi wartościowe opracowanie zagadnienia zarówno katechezy misyjnej, jak i metody narracyjnej. Dzięki niej czytelnik może bliżej poznać rozwój pierwszej ewangelizacji wspólnot chrześcijańskich Kościoła, a ponadto poznane doświadczenia odnieść do swojego życia, wyciągając wnioski oraz ucząc się od swych poprzedników. Dzięki metodzie narracyjnej autor pokazuje czytelnikowi sposób odczytywania tekstów biblijnych na nowo, odkrywanie go i odnoszenie do swojej egzystencji, co stanowi wielkie bogactwo dla nowej ewangelizacji. Lektura omawianej monografii skłania czytelnika do przemyśleń oraz  pomaga mu zauważyć, że współczesne czasy przynaglają nas do tego, aby nie tylko nauczać doktryny chrześcijańskiej, ale przede wszystkim do tego, ażeby ją na nowo opowiedzieć.
Izabela Matuszewska – doktorantka na Wydziale Teologicznym UO, nauczycielka religii i opiekun Szkolnego Koła Caritas w PG w Pokoju.