Sprawozdanie z XXXVI Ogólnopolskiego Sympozjum Katechetycznego XXV lat nauczania religii w polskiej szkole; między nadzieją a rzeczywistością Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin 20-21 XI 2015 r.
Autor: ks. Damian Kamil Fleszer
25-lecie to optymalna okazja do podsumowań, do analiz i do wniosków, jak powinna wyglądać dziś katecheza w szkole? To kolejny powrót do nadziei, jak zainteresować nią uczniów, co zrobić, by była ona rzeczywiście przekazem wiary, wychowaniem do niej, wprowadzeniem w świadome i aktywne życie Kościoła?
„Dokładnie pamiętam ten 1990 rok, czas wprowadzenia katechezy do szkół, był to wielki entuzjazm i wielka nadzieja, w klimacie powszechnych zresztą wówczas po roku 1989 entuzjazmu i nadziei w naszym kraju. Jako dydaktyk tego wydziału pamiętam też masowy napływ katechetów na eksternistyczne studia magisterskie z teologii, aby po raz kolejny, jak chyba żadna inna grupa zawodowa, mogli zweryfikować swoje kompetencje do nauczania zgodnie z wymaganiami państwowymi. To była nadzieja, jest rzeczywistość. Dziś. Inne pokolenie katechetów, inne pokolenie uczniów, a nawet rodziców. Inaczej postrzegany jest ksiądz w społeczeństwie, inaczej też katecheta. Jaka jest dzisiejsza rzeczywistość katechezy w szkole? (…) 25-lecie to optymalna okazja do podsumowań, do analiz i do wniosków, jak powinna wyglądać dziś katecheza w szkole? To kolejny powrót do nadziei, jak zainteresować nią uczniów, co zrobić, by była ona rzeczywiście przekazem wiary, wychowaniem do niej, wprowadzeniem w świadome i aktywne życie Kościoła?” – tymi słowami o. prof. dr hab. Sławomir Ireneusz Ledwoń, prodziekan wydziału teologii, otworzył XXXVI Ogólnopolskie Sympozjum Katechetyczne. Wzięli w nim udział księża diecezjalni, ojcowe zakonni, siostry zakonne, katecheci świeccy z różnych części naszego kraju, klerycy, w sumie około 400 osób. Uzupełnieniem wykładów były warsztaty dla wszystkich uczestników.
Pierwszego dnia sympozjum prelegenci podjęli się omówienia następujących kwestii: ks. prof. dr hab. Radosław Chałupniak z UO, redaktor naczelny „Katechety”, przybliżył, jak wygląda szkolne nauczanie religii w Polsce w kontekście europejskim; ks. prof. dr hab. Piotr Tomasik z UKSW przedstawił założenia programowe nauczania religii i katechezy w Polsce; ks. prof. dr hab. Tadeusz Panuś z UPJPII omówił funkcjonowanie katechezy w zwierciadle mediów; a próby bilansu, jak wygląda katecheza po 25 latach obecności w szkole, dokonał p. mgr lic. Zbigniew Barciński. Centralne miejsce tego dnia zajęła Eucharystia, której przewodniczył ks. abp prof. dr hab. Stanisław Budzik, Wielki Kanclerz KUL. W skierowanej do uczestników sympozjum homilii zwrócił uwagę na potrzebę świadectwa w życiu katechety.
Pierwszy dzień sympozjum zakończył się warsztatami prowadzonymi przez Stowarzyszenie Pedagogów NATAN. Uczestnicy mieli do wyboru jedną z sześciu możliwości: Ochrona katechizowanych przed zagrożeniami płynącym z nowych mediów – prowadziła mgr lic. Agnieszka Szajda; warsztaty Eugenika – ks. mgr Zbigniew Paweł Maciejewski; warsztaty Jak katechizować homo medialis – ks. dr Mirosław Chmielewski; Nowoczesna lekcja religii z wykorzystaniem kodów QR – mgr Dorota Ząberg; Metody aktywizujące w katechezie o Mszy świętej mgr lic. Zbigniew Barciński i warsztaty o uniwersytecie biblijnym – mgr lic. Małgorzata Dec.
Dzień drugi sympozjum rozpoczął się od Eucharystii, której przewodniczył ks. bp dr Edward Białogłowski, który zachęcał, aby wzorem Matki Bożej katecheci każdego dnia poszukiwali Jezusa w swoim życiu. Tego dnia wystąpił ks. dr hab. Józef Kloch, który przedstawił katechezę z perspektywy rzecznika Konferencji Episkopatu Polski; natomiast ks. dr hab. Paweł Mąkosa, prof. KUL, wygłosił referat Między katechetyczną rzeczywistością a ewangelizacyjnym oczekiwaniem.
Sympozjum zakończyło się panelem, w którym wzięli udział: ks. prof. dr hab. Stanisław Kulpaczyński (wykładowca uniwersytecki, katechetyk); mgr Zofia Bielecka (wieloletnia dyrektor IX LO); o. mgr lic. Waldemar Grubka OFM Cap. (proboszcz parafii) oraz mgr lic. Jerzy Jarosiński (katecheta i wicedyrektor szkoły, doktorant edukacji medialnej). Po tych wprowadzeniach nastąpiła burzliwa dyskusja.
Cennym podsumowaniem spotkania są słowa wybranych uczestników. Ks. bp Marek Mendyk, przewodniczący Komisji Wychowania Katolickiego Konferencji Episkopatu Polski, stwierdził: „Dla mnie jest to ogromna radość. Zawsze, kiedy przyjeżdżam na Katolicki Uniwersytet Lubelski, jest to przede wszystkim wspomnienie dawnych dobrych lat, zdobywania szlifów w tej ważniej dziedzinie, jaką jest katechetyka. (…) Jest to przede wszystkim dobry czas, żeby Panu Bogu dziękować za naszą obecność w szkole. To jest Dzieło Opatrznościowe. Po tych 25 latach nie ma wątpliwości: dobrze się stało, że religia znalazła się wśród przedmiotów szkolnych, nie tylko jako przedmiot, ale przede wszystkim jako miejsce ewangelizacyjnego oddziaływania i też pozyskiwania młodych ludzi dla Chrystusa”. Z kolei pani Dorota Ząberg (Stowarzyszenie Pedagogów NATAN) podkreśliła: „Jestem zaskoczona tak dużą liczbą katechetów, którzy poświęcając swój czas, chętnie zapisywali się na warsztaty. Jestem również pozytywnie zaskoczona bardzo mądrym podsumowaniem 25 lat katechizacji w polskiej szkole. Wyciągnięto ciekawe wnioski. Ważne uwagi dotyczyły osoby samego katechety, jego uśmiechu, radości, potrzeby świadectwa wiary. Tego, niestety, nam katechetom bardzo często brakuje. Bo przychodzimy do pracy i czasem zapominamy o tym, że nasza misja polega nie tylko na przekazie wiedzy. Ważne jest świadectwo wiary, które sami składamy”.
Ks. Damian Kamil Fleszer – doktorant IV roku katechetyki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.