Historia powstania
Lata pięćdziesiąte dwudziestego wieku odznaczały się ubóstwem wydawniczym w zakresie publicystyki katechetycznej w Polsce. Druga wojna światowa i trudności związane z polityką wyznaniową państwa doprowadziły do całkowitego braku periodyku o podobnej tematyce.
Nowe pisma katechetyczne powstawały po przełomie w stosunkach państwo-Kościół z 1956 roku. Władze komunistyczne zgodziły się na wydawanie przez Kościół niezależnych czasopism.
Założony w 1957 roku periodyk "Katecheta" nawiązywał do wcześniejszych wydawnictw tego typu. Tytuł pisma zaproponował ks. Tadeusz Etter, redaktor "Biblioteki Kaznodziejskiej". On też przyczynił się do sfinalizowania zamierzeń w Wydawnictwie Księgarni Świętego Wojciecha, które podjęło się publikowania nowego periodyku. Pierwszy numer ukazał się w październiku 1957 roku.
W ciągu całego okresu istnienia pismo nie miało żadnych przerw w wydawaniu, mimo że - jak wszystkie inne czasopisma - było objęte cenzurą państwową i limitowaniem papieru. W latach 1957-1989 było dwumiesięcznikiem, 1990-1997 kwartalnikiem, a od 1998 roku jest miesięcznikiem.
Założenia programowe i specyfika pisma
"Katecheta" był wydawnictwem oczekiwanym; wiązano z nim nadzieję na zaspokojenie wszystkich podstawowych potrzeb ruchu katechetycznego w zakresie, w jakim mogło się to dokonać za pomocą tego czasopisma. Żadna z grup jego odbiorców, a więc zarówno teoretyków katechezy, jak i uczących katechetów, nie miała do tej pory periodyku skierowanego do siebie.
Założyciel "Katechety" - ks. prof. Marian Finke, był świadom tych oczekiwań. Idea zapełnienia istniejącej luki wydawniczej była dla niego impulsem do stworzenia nowego pisma. Zarysowane powyżej warunki wyznaczyły ramy dla jego profilu. Przede wszystkim, ze względu na dwie zasadnicze grupy odbiorców, czasopismo miało łączyć tematykę teorii katechezy z praktycznym jej zastosowaniem. Aby było to możliwe, zakładano, że w piśmie będą publikować nie tylko specjaliści, ale także katecheci-praktycy. Zamierzano zamieszczać artykuły naukowe, przybliżające dorobek katechetyków i aktualne prądy katechetyczne, jak i przemyślenia oraz konspekty katechez nadesłanych przez czytelników. Redakcja nie zamierzała publikować wyłącznie artykułów uznanych autorów, ale również początkujących katechetyków i nauczycieli. Pismo miało rozpowszechniać sprawdzone w konkretnych sytuacjach rozwiązania, ciekawe pomysły, oddolne idee i inicjatywy; miało też być miejscem ożywionej dyskusji teoretycznej.
"Katecheta" miał być pomocą dla katechetów, miał dostarczać licznych materiałów praktycznych, gotowych konspektów katechez i porad dla nauczycieli. Praktycy mieli w nim znaleźć źródło informacji i cennych doświadczeń, jak również przestrzeń do dzielenia się własnymi przemyśleniami i owocami działalności katechetycznej. W ten sposób pismo mogło przyczyniać się do podniesienia poziomu katechizacji w Polsce.
Celem "Katechety" było poszerzanie horyzontów a także zaznajamianie ze zdobyczami nauk katechetycznych w innych krajach. Dlatego w założeniach miano publikować nie tylko artykuły o treści ściśle katechetycznej, lecz podjęto także problemy pedagogiczne, psychologiczne, teologiczne, duszpasterskie, a nawet filozoficzne. Wiadomości dotyczące metodyki nauczania religijnego, uzupełnione o nauki pomocnicze, miały stymulować nauczycieli religii do rozwoju warsztatu pracy. Przeszczepianiu zagranicznych idei na polski grunt miały służyć przedruki i omówienia artykułów z zachodniej prasy katechetycznej i pedagogicznej. Bez wątpienia, najwybitniejszym zadaniem, jakie postawiono "Katechecie" w okresie zakładania pisma, było pełnienie przez nie roli "ośrodka ruchu katechetycznego w Polsce". Redaktor ks. Marian Finke dążył do pozyskania współpracowników spośród katechetów-praktyków, jak i wybitnych specjalistów z katechetyki i dziedzin pokrewnych z całego kraju. Zachęcał ich do krytycznej refleksji katechetycznej i ożywionej dyskusji na łamach pisma. Miało ono być przestrzenią poszukiwania nowych rozwiązań i idei w dziedzinie katechezy i katechetyki. W ten pośredni sposób także czytelnicy mogli tworzyć profil "Katechety".